اگر فکر می‌کنید کاربرد چسب 123 به موارد خاص محدود می‌شود، این مقاله را بخوانید! سرعت و قدرت بالای چسب 123 آن را تبدیل به یک ماده ضروری در بسیاری از صنایع اصلی کرده است. امروزه این چسب از بند زدن اشیا خانگی گرفته تا اتصال سطوح در صنعت پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد چسب 123 گسترده‌تر از آن است که شاید فکرش را بکنید. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم این مقاله را به موضوع مواد تشکیل دهنده، عوارض و کاربرد چسب 123 اختصاص دهیم.
چسب 123 چیست؟
اگر تاکنون چسب 123 را به نام‌های دیگری شناخته‌اید، احتمالا این کلمه به گوشتان نخورده است و می‌پرسید چسب 123 چیست؟ چسب 123 که نام صنعتی آن سیانواکریلات است، همان چسب فوری یا چسب همه کاره است. چسب یک دو سه به انگلیسی، چسب دیوانه (Crazy glue) یا چسب فوق العاده (Super glue) نامیده می‌شود. در هر حال، هم اسامی ایرانی و هم خارجی این چسب اشاره به قدرت چسبندگی قوی و سریع آن دارند.
هر چقدر که مراقب باشید، به هر حال اتفاق پیش می‌آید! هراز چند گاهی ممکن است لیوان قهوه مورد علاقه یا آن یادگاری سرامیکی گرانبها از دستتان بیفتد و ترک بردارد. اما در این مواقع ناامید نشوید! ترک‌ها و شکستگی‌های رایج دقیقا همان چیزی است که چسب 123 برای آن طراحی شده است. این در حالی است که استفاده از آن بسیار آسان است.
این چسب معمولا یک اسپری چرب یا شتاب دهنده همراه خود دارد که قبل از مایع استفاده می‌شود و سرعت چسبندگی را بالا می‌برد. اسپری باعث می‌شود چسب ۱۲۳ سریعتر به سطح مورد نظر بچسبد. استفاده از اسپری چسب 123 همیشه الزامی نیست و در شرایط سرد و خشک بیشتر مورد نیاز است. چراکه زمان چسبندگی را افزایش می‌دهد. مورد دیگر برای استفاده از اسپری، چرب کردن یک شکاف یا درز است.
چسب یک دو سه با قرار گرفتن در معرض هوا و رطوبت سریع خشک می‌شود و در واقع عملکرد خود را مدیون این دو عامل است. باید اشاره کنیم که کاربرد چسب 123 بسیار متنوع است و اینطور نیست که تنها بتوانید برای بند زدن اشیا خانگی یا عتیقه جات از آن استفاده کنید. آن می‌تواند برای چسباندن هر چیزی از فلز گرفته تا پلاستیک استفاده شوند. در ادامه کاربرد چسب 123 در انواع صنایع را توضیح خواهیم داد.
مواد تشکیل دهنده اسپری چسب 123 و مایع چسب 123
مواد تشکیل دهنده اسپری چسب 123 گازهای هگزان و آمین است. این گازها خاصیت اشتعال زایی دارند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود هنگام استفاده از اسپری چسب 123 سیگار روشن نکنید و اطرافتان آتش وجود نداشته باشد.
اصلی‌ترین مواد تشکیل دهنده اسپری چسب 123 ماده‌ای به نام سیانو اکریلات است. حتی این چسب گاه به نام چسب سیانو اکریلات هم شناخته می‌شود. در واقع، اصطلاح چسب سیانواکریلات به طور کلی، چسب‌های فوق العاده با اتصال سریع را توصیف می‌کند. این ماده یک مونر اکریلیک است که پخته شده و به شکل پلاستیک در می‌آید. پخت یک واکنش شیمیایی است که باعث چسبندگی سطوح به هم می‌شود. این روند می‌تواند به وسیله گرما، رطوبت، تابش یا پرتو UV سرعت بیشتری بگیرد.
مواد تشکیل دهنده اسپری چسب 123 با چسب قطره‌ای سنتی تفاوت دارد. برخلاف چسب‌های سنتی که بر پایه آب هستند، این چسب از یک رزین اکریلیک تشکیل شده است. چسب 123 همچنین به دلیل شرایط خاص چسبندگی با چسب سنتی متفاوت است. دلیلش این است که چسب سیانوآکریلات تنها زمانی می‌تواند با یک سطح متصل شود که رطوبت وجود داشته باشد. این بدان معناست که اگر این چسب روی یک سطح کاملا خشک قرار گیرد، به سطح نمی‌چسبد و پیوند ایجاد نمی‌کند.
در مقابل، هنگامی که مقداری رطوبت وجود داشته باشد، مولکول‌های موجود در چسب با رطوبت واکنش داده و زنجیره‌های محکمی بین دو سطح تماس تشکیل می‌دهند. این واکنش گرما تولید می‌کند و فورا انجام می‌شود. این عملکرد با اتصال چسب سنتی که با تبخیر سیال پایه رخ می‌دهد، متفاوت است.
کاربرد چسب 123
همانطور که گفتیم، کاربرد چسب 123 تنها به مصارف خانگی محدود نمی‌شود. قدرت و سرعت فوق العاده چسب فوری باعث شده است طرفداران زیادی داشته باشد.
برخی از صنایعی که کاربرد چسب ۱۲۳ در آن غیرقابل انکار است، عبارتند از:
- صنایع خانگی
- صنایع پزشکی، مخصوصا زیبایی
- صنایع فلزی
- صنایع چوبی و ام دی اف
- صنایع بتنی
- صنایع ساختمانی
- صنایع پلاستیکی
اگر بخواهیم به صورت جزئی به کاربرد چسب ۱۲۳ در صنایع مختلف اشاره کنیم، می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- درزگیری تانکرهای آب
- درزگیری مصالح بتنی
- چسباندن کاشی، پارکت، سرامیک یا سنگ
- درزگیری مواد فلزی
- اتصال مدارات الکترونیکی
- اتصال روکش‌های ورقه‌ای
- اتصال سطوح پلاستیکی
در برخی موارد ممکن است به دلیل خشکی بیش از حد سطح، چسب روی آن خشک نشود. خوشبختانه، این یک مشکل ساده است و می‌توان آن را با استفاده از یک لایه نازک آب روی سطح حل کرد. اما این روش ممکن است روی همه مواد کارایی نداشته باشد. زیرا برخی از مواد، مانند پلاستیک‌های مقاوم در برابر حرارت، تمایل به دفع رطوبت دارند. در این صورت باید از رزین اپوکسی برای چسباندن این مواد استفاده کنید.
مراحل استفاده از چسب 123
مراحل استفاده از این چسب به این شرح است:
- سطح مورد نظر را خشک می‌کنیم و اگر گرد و غبار یا زنگ زدگی دارد، آن را پاک می‌کنیم.
- اسپری چسب 123 را روی سطح می‌پاشیم و چند لحظه صبر می‌کنیم تا بخار شود ( اسپری همیشه لازم نیست).
- چسب 123 را روی سطح می‌زنیم.
- سطح را در جای مورد نظر قرار می‌دهیم و چند ثانیه محکم نگه می‌داریم.
- اکنون سطوح مورد نظر به هم چسبیده‌اند.
توجه داشته باشید که سطحی که قرار است چسب یک دو سه روی آن قرار بگیرد، باید تمیز و خشک باشد. همچنین، یادتان باشد که مابقی چسب را در مقابل نور مستقیم قرار ندهید. چرا که امکان آتش سوزی یا انفجار وجود دارد. در ادامه درباره نکات ایمنی لازم هنگام استفاده از این چسب نکاتی بیشتری بررسی خواهیم کرد.
اسپری چسب 123 چیست؟
احتمالا اولین چیزی که عنوان اسپری چسب 123 در ذهن شما تداعی می‌کند یک چسب آسان است. این غلط نیست! اما واقعا اسپری چسب 123 چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ اسپری چسب 123 به دو نوع ماده گفته می‌شود. یکی همان اسپری شتاب دهنده است که در قسمت قبل توضیح دادیم.
دیگری یک نوع چسب است که به صورت جداگانه و به جای مایع چسب 123 مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، چسب اسپری چسبی است که برای چسباندن قطعات روی آن ها پاشیده می‌شود. کاربرد اسپری چسب 123 به اندازه کاربرد چسب 123 متنوع نیست. این چسب در صنعت کاربرد ندارد اما برای استفاده در داخل خانه بهترین گزینه است. بسیاری از انواع چسب‌های اسپری برای صنایع دستی، دکوراسیون، تعمیرات مبلمان، تعمیر لباس، پروژه‌های مدرسه و تعمیرات روزانه استفاده می‌شوند.
از چسب‌های اسپری 123 می‌توان برای چسباندن چوب، فلز، اکریلیک، فوم، پارچه، مقوا، چرم، چوب پنبه‌ای، شیشه، فویل، لاستیک و بسیاری از پلاستیک‌ها استفاده کرد. برخی از چسب‌های اسپری برای قرار گرفتن در معرض دما یا رطوبت بالا توصیه نمی‌شوند، بنابراین قبل از استفاده از آن بر روی یک کالای بیرونی حتما آن را بررسی کنید. چسب اسپری برای استفاده متداول و کاردستی انتخاب مناسبی است. شفاف و تمیز می شود و با گذر زمان زرد نمی شود.
استفاده از چسب اسپری آسان است. برای پیوند سریع و قدرتمند فقط این مراحل را دنبال کنید:
- این چسب را در فضای کافی استفاده کنید و برای جلوگیری از استنشاق بخار، همیشه از ماسک استفاده کنید.
- سطحی که باید چسبانده شود باید تمیز و خشک و عاری از روغن، موم، رنگ یا هر نوع باقیمانده باشند.
- چسب را آماده کنید. چسب‌های اسپری به دما حساس هستند، بنابراین آن ها را بین 18 تا 35 درجه سانتی گراد استفاده کنید. قوطی را قبل از استفاده تکان دهید.
- چسب را اسپری کنید. قوطی چسب را در وضعیت عمودی نگه دارید و دریچه را به سمت سطحی که قرار است متصل شود، بگیرید. یک لایه چسب یکنواخت روی هر دو سطح بمالید. در حین اسپری کردن، فاصله 20 تا 25 سانتی متری (حدود 8 تا 10 اینچ) را حفظ کنید.
- قطعات را به هم بپیوندید. 2 تا 3 دقیقه صبر کنید. چسب باید چسبناک شود. قطعات را در جای خود محکم کنید. فشار ملایم اما محکم وارد کنید و در جای خود نگه دارید.
- بگذارید چسب خشک شود. توجه داشته باشید که چسب‌های اسپری به سرعت خشک می‌شوند. برای استحکام کامل تا 24 ساعت از وسیله مورد نظر استفاده نکنید.
- پس از استفاده، قوطی را برعکس کنید و دریچه و نوک آن را پاک کنید. هر گونه ماده باقیمانده یا تجمع یافته را تمیز کنید، سپس با یک پارچه خشک کاملا پاک کنید و درپوش را ببندید.
تحمل حرارتی چسب 123
وقتی از تحمل حرارتی چسب ۱۲۳ صحبت می‌کنیم، باید به دو نکته مهم اشاره کنیم. اول اینکه این چسب به حرارت پایین واکنش خوبی نشان می‌دهد. یعنی اگر مقدار کمی حرارت در محل اتصال چسب، سرعت خشک شدن آن را بیشتر خواهد کرد. شاید تعجب کنید که با استفاده از یک سشوار با حرارت متوسط می‌توان سرعت خشک شدن چسب یک دو سه را افزایش داد!
وقتی حرارت بالا می‌رود مولکول هایی که درون این چسب قرار دارند با سرعت بیشتری حرکت می‌کنند و اتصال آن ها هم سریعتر انجام می‌شود. این باعث صرفه جویی در مصرف چسب یک دو سه نیز می‌شود.
نکته دوم این است که تحمل حرارتی چسب ۱۲۳ چندان زیاد نیست! بسته به نوع چسب 123، تحمل حرارتی آن می‌تواند بین 85 تا 212 درجه باشد. اما این چسب هرگز نباید در معرض دمای بالاتر از 85 قرار گیرد. گرچه حرارت ملایم باعث سفت شدن آن می‌شود اما حرارت بالا کاملا برعکس عمل می‌کند. بنابراین از به کار بردن آن روی سطوح داغ پرهیز کنید.
اما توجه داشته باشید که زمانی که چسب 123 ناخواسته به سطحی برخورد کرده است، تحمل حرارتی پایین آن می‌تواند یک امتیاز محسوب شود. چراکه باعث جدا شدن آن می‌شود. مثلا اگر این چسب روی فرش ریخته است، می‌توانید یک پارچه را روی آن بگذارید و با یک اتو آن را گرم کنید. به این روش می‌توانید چسب را از روی فرش پاک کنید. در این مورد حتی حرارت قوی سشوار هم جواب می‌دهد!
حساسیت به چسب 123
چسب ۱۲۳ حساسیت خاصی برای افراد ایجاد نمی‌کند. با این حال، برخی از افراد نسبت به بعضی از مواد شیمیایی حساس هستند و چسب 123 هم شامل این مواد می‌شود. حساسیت به چسب ۱۲۳ می‌تواند به علت استشمام بوی مایع یا اسپری آن باشد و باعث سرفه یا سردرد شود. این مشکل به خاطر حساسیت راه‌های هوایی بدن اتفاق می‌افتد و با تست های تشخیصی و دارو قابل درمان است.
سپید آرنگ توصیه می‌کند برای جلوگیری از تحریک دستگاه تنفسی توسط بخار چسب 123، از استشمام آن خودداری کنید و سعی کنید هنگام استفاده، ماسک یا شیلد داشته باشید. همچنین، تا حد امکان از این چسب در فضاهای بسته استفاده نکنید.
جایگزین اسپری چسب 123
همانطور که گفتیم اسپری چسب یک دو سه باعث می‌شود این چسب سریعتر در محل مورد نظر خشک شود و قطعات مورد نظر را به هم وصل کند. اما شاید تعجب کنید که یک ماده بسیار ساده که معمولا در همه خانه‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند جایگزین اسپری چسب ۱۲۳ باشد. این ماده بسیار ساده هم برای شستشو و هم برای پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر با این توضیحات، جوش شیرین به ذهن شما رسید، کاملا درست حدس زدید. جوش شیرین می‌تواند جایگزین اسپری چسب ۱۲۳ شود. این ماده به شکل گیری اتصال میان قطعات سرعت بیشتری می‌بخشد و همچنین استحکام و قدرت چسب را بالا می برد.
اما باید تاکید کنیم که هنگام ترکیب چسب ۱۲۳ با جوش شیرین بسیار مراقب باشید. چراکه این ماده سرعت خشک شدن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و باید سرعت عمل شما هم زیاد باشد. اگر هم به هر دلیلی اتصال خوب ایجاد نشد، می‌توانید از استون که بهترین حلال چسب یک دو سه است، استفاده کنید تا قطعات را از هم جدا کرده و مجددا با استفاده از چسب به هم وصل کنید.
اما در مورد اسپری جداگانه چسب 123 چطور؟ آیا این اسپری هم می‌تواند جایگزین داشته باشد؟ یا بهتر بگوییم، آیا می‌توان در خانه یک اسپری چسب درست کرد؟ و پاسخ این است که بله، شما می‌توانید با طی کردن مراحل زیر یک اسپری چسب درست کنید:
- مرحله 1:
مقدار مساوی چسب و آب را در بطری اسپری ترکیب کنید. تکان دهید تا کاملا با هم ترکیب شوند.
- مرحله 2:
2-5 قطره صابون ظرفشویی را به مخلوط چسب اضافه کنید.
- مرحله 3:
مخلوط را به آرامی با لوله از سر بطری بچرخانید تا صابون ظرف کاملا با آن مخلوط شود.
نکته:
پس از هر بار استفاده در اسپری را از بطری اسپری خارج کرده و با آب گرم بشویید. بطری را با پلاستیک و یک کش بپوشانید تا چسب خشک نشود. این باعث می‌شود نازل مسدود نشود. اگر متوجه شدید که هنگام استفاده از اسپری چسب، نازل مسدود می شود، چند قطره دیگر صابون ظرفشویی اضافه کنید.
عوارض اسپری چسب 123
اگر بخواهیم درباره عوارض اسپری چسب ۱۲۳ صحبت کنیم، می‌توانیم به 3 مورد اشاره کنیم:
1. قابلیت اشتعال زایی
این ماده ممکن است با مواد طبیعی مانند پنبه و چرم ایجاد گرما و حتی آتش کند. بنابراین اگر برای این موارد از چسب 123 استفاده می‌کنید، بهتر است ایمنی لازم را رعایت کنید. البته باید اشاره کنیم که استفاده از چسب ۱۲۳ برای چرم تایید شده است و می‌توانید برای چسباندن کفش‌های خود از آن استفاده کنید. اما یادتان باشد که هرگز ظرف چسب ۱۲۳ را در آتش نیندازید و آن را سوراخ نکنید.
2. سمی بودن
بخاری که در ابتدا هنگام باز کردن در اسپری چسب 123 از آن خارج می‌شود، سمی است و باعث آسیب به دستگاه تنفسی می‌شود. به همین دلیل، باید از استنشاق آن خودداری کنید. واضح است که نباید هنگام استفاده از آن آتش روشن کرده یا سیگار بکشید.
3. ایجاد حساسیت
از دیگر عوارض چسب یک دو سه، ایجاد حساسیت در برخی از افراد است. همانطور که در قسمت قبل گفتیم، استشمام اسپری این چسب ممکن است باعث تحریک مجاری تنفسی و سرفه شود. پس بهتر است آن را در هوای باز استفاده کنید. برخورد به چشم هم می‌تواند یکی از عوارض استفاده از چسب 123 باشد. امکان وقوع این اتفاق بسیار نادر است اما غیر ممکن نیست. در این صورت اولین کاری که انجام دهید این است که چشم را با آب گرم بشویید و سریع به پزشک مراجعه کنید.
عوارض استفاده از چسب 123
عوارض استفاده از چسب 123 بیشتر به احتمال آغشته شدن آن به قسمت‌هایی از بدن مربوط می‌شود. در بسیاری از موارد ممکن است چسب 123 به دست برخورد کند و باعث اتصال انگشتان شود. این یک مشکل رایج است. چراکه پوست انسان دائما در حال تنفس است و لایه‌ای از رطوبت تولید و شرایط را برای چسب 123 هموار می‌کند. اما این عارضه‌ای برای شما نخواهد داشت و می‌توانید به راحتی آن را با استون یا آب گرم و صابون پاک کنید.
اگر چسب 123 به دهان برخورد کند، جای نگرانی نیست. چرا که سرعت خشک شدن آن زیاد است و هرگز به سیستم گوارش نمی‌رسد. اگر چسب در دهان بماند از طریق بزاق آن تجزیه می‌شود. اما برای افزایش سرعت تجزیه از کره گیاهی استفاده کنید. اگر چشم 123 به چشم آغشته شود، موضوع کمی فرق می‌کند. در این صورت چشم‌های خود را باز نگه دارید و در آب گرم قرار دهید. اگر نمی‌توانید چشم‌ها را باز نگه دارید، سریع به پزشک مراجعه کنید. چشم اندام بسیار حساسی است و اگر سعی کنید خودتان چسب را جدا کنید، ممکن است به آن آسیب بزنید.
بوی چسب هم می‌تواند یکی از عوارض استفاده از چسب 123 باشد. برخی از افراد نسبت به بوی این چسب‌ها حساس هستند. این ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی شود. در این صورت بهتر است هنگام استفاده از این چسب از ماسک یا شیلد استفاده کنید.
اسپری حلال چسب 123 چیست؟
اسپری حلال چسب 123 ماده‌ای است که برای پاک کردن چسب 123 از روی سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرد. به هر حال هر اندازه هم دقیق باشید، احتمال دارد مقدار چسب زیاد شود یا به جایی آغشته شود که هدف شما نبوده است. حلال‌های زیادی وجود دارد که باعث پاک شدن چسب 123 می‌شود. اما نوع صنعتی آن همان اسپری حلال چسب 123 است.
کابینت سازان و دست اندرکاران صنایع چوبی زیاد از این چسب استفاده می‌کنند. برای استفاده از این اسپری، باید دستکش بپوشید و مواظب باشید که آن را استنشاق نکنید. همچنین، قبل از استفاده آن روی سطوحی مانند لباس، قبلا آن را در یک نقطه غیر قابل رویت امتحان کنید. این احتیاط برای این است که مطمئن شوید اسپری حلال 123 رنگ یا بافت سطح مورد نظر را تغییر نخواهد داد.
ماندگاری چسب 123
اثر رطوبت و هوا روی چسب 123 باعث می‌شود تا این چسب در صورت باز شدن حداکثر تا ۴ هفته کارایی داشته باشد و پس از آن کیفیت خود را از دست می‌دهد. اگر در محصول باز نشده باشد، حداکثر ماندگاری آن یک سال خواهد بود. اگر می‌خواهید ماندگاری چسب 123 پس از باز شدن بیشتر باشد، بهتر است نازل چسب را تمیز کنید و در آن محکم ببندید تا هوا به داخل آن نفوذ نکند.
نکته مهم دیگر این است که اگر در چسب 123 را باز کرده‌اید، آن را در محیط کاملا خنک قرار ندهید. زیرا رطوبت مواد چسب را متراکم و آن را زود خشک می‌کند. اما اگر فروشنده این چسب‌ها هستید و می‌خواهید ماندگاری آن ها در قفسه‌ها افزایش پیدا کند، آن ها را در دمای کاملا خنک نگهداری کنید تا خواص خود را بهتر حفظ کنند.
جمع بندی
در این مقاله کاربرد چسب 123، عوارض و جایگزین اسپری آن را مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که اشاره کردیم، رطوبت و هوا مهم‌ترین عوامل موثر در عملکرد چسب ۱۲۳هستند. این چسب عوارض خاصی ندارد و به سرعت در سطوح مورد نظر اتصال برقرار می‌کند. این باعث شده است تا از محبوبیت زیادی برخوردار بوده و در انواع صنایع پزشکی، چوبی، پلاستیکی، بتنی و ساختمانی کاربرد داشته باشد.
حالا دیگر می‌دانید که اگر یکی از لوازم مورد علاقه شما در خانه شکسته باشد، می‌توانید به راحتی و با استفاده از چسب فوق‌العاده ۱۲۳ آن را بند بزنید. اما اگر مقداری از چسب ناخواسته با دست شما برخورد کند، نگران نباشید. آب گرم و صابون یا استون حلال‌های بسیار خوبی برای پاک کردن چسب 123 هستند. اگر هنوز هم در رابطه با کاربرد چسب 123 سوالی دارید، با ما به اشتراک بگذارید.